Kuchnia Orawska
Kuchnia Orawska
Przepisy
Sałota po orawsku
Trzeba wziąć 4 główki sałoty, 4 litry maślonki abo kwaśnego mlyka, i śklonke słodkiego mlyka lebo pół klonki śmietany, I łyzke mąki , I łyske masła. Do smoaku soli. Mozno dodać parzątki alebo koperki.
Sałotke nolezy obrać i dobrze wypłukać, pokroić i posolić. Wsuć do warzącej sie maślanki lebo kwaśnego mlyka. Słodkie mlyko abo śmietane ozrobić z mąkom i wloć do warzącej sie sałoty na 3 minuty.
Pote zarumienić masełko na patelni i wloć do sałoty.
Do tego nolepi przyryktować uwarzono cało rzepe ( ziemniaki) z łupinkami, które pote nolezy obrać . I jeść całe ze sałotom . Mozno tyz tom rzepe pokroić w plasterki i podsmażyć na maśle lebo oleju i taj jeść ze sałotom.
Polywka ze ścowu
Do trzek litrów wody chodzić kość. Potem pokroić w kostke 1 marchew , 1 pietruske i 6-7 rzep.
To syćko uwarzyć do miękkości. Uzbiyrany ścow dobrze opłukać i osobno zawarzyć w małym gorku bez 5 minut. Tak uwarzony przetrzeć prze sitko , dodać do wyworu i razym zawarzyć . Ozrobić ćwiortke śmietany z łyskom mąki i zatrzepać polywke. Trza jesce uwarzyć 3 jojka na twardo, pokroić je na ćwiortki i dać do polywki. Jesce jacy przyprawić do smaku i jedzynie gotowe.
Podpłómiynie na listku z kapusty
Bieryme po 2 litry zytnie mąki, corne mąki umełtej na młynku i wrzone rzepy w łupniak, 10 dkg. drozdzy ( ospuścić z 1 łyzkom cukru na 0,5 l wody) suszone liście kapusty.
Syćko razym wymiysać, robiąc z tego podpuscke na noc ( doloć telo wody, kielo zabiere mąka). Na drugi dziyń rano do tego trzeba dodać3 kg mąki przynne, kieby to było za rzadko, to dosuć jesce ciymne mąki . Ciasto posolić, dobrze wyrobić i niechać, zeby wyrosło. Po wyrośniyńciu jesce Roz przerobić, ale bez mąki. Kie ciasto be dobrze wyrośniynte, to ś niego zrobić takie kulki. Ułozyć we wodzie na łopacie liść kapusty, ale przedtym trzeba go namocyć. Kłaść kulki ciasta i cieniutko je rozklepać. Pote posmarować zimnom wodom i posuć makiym wymiysanym z cukrym. Wsadzić do pieca i dobrze wypiyc na złoty kolor . Taki podpłomiyń bardzo smakuje z świyzym masełkiym domowym.
Orawska kwaśnica
Z becki z kisonom kapustom nabrać 2 do 3 litry kwaśnice. Do tego dodać 75 dkg. Zioberek wieprzowyk, liści laurowyk, 3-4 ziorynka ziela jangielskiego, 4 ząbki cosnoku, 2 łyzecki ziołowego pieprzu. To syćko warzyme jaze zioberka bedo miynkie. na koniec trza jesce wloć troche odcedzone wody z uwarzonej rzepy, z ktorom to rzepom bedyme jeść te kwaśnice. Nie zaboccie jesce o soli do smaku i zielynine . To kie to takie jednogorkowe jadło – ale mające w sobie dwa dania. No i bardzo smacne i zdrowe.
Orawski sos z rydzów
Obrane rydze posolić i włozyć do glinianego gorka. Pote je przykryć lajśniami albo talorkiemi to przycisnąć skałom. Kie się zrobi już duzo soku, po jakik 5-6 dniak, grziby drobno pokroić i zawarzyć przez 20 minut. Ozrobić 1 śklonki słodkiego mlyka z 1 1 mąki wloć do tyk rydzów i jesce warzyć przez 5 minut. Omaścić zarumiynionom łyskom masła. Bardzo takie rydze smakują z warzonom rzepom.
Rózycki miesopustne
Trzeba wziąć 2 śklonki mąki, 2 jojka , 2 łyski octu scypte soli i cukru. Zarobić jako na noleśnik. Pote 50 deko tłuscu. Foremki- serduska , gwiozdki i kwiotki zamoczyć w ozgrzonym Tłuścu i do nik nabrać prziriktowanego ciasta. Dać na patelnie dzie jest ozgrzony tłusc. Ciasto samo spadnie z foremków. Piyc do rózowości.
Chrust
Prziryktować 6 zółtek, 2 śklonkimąki, śklonke kwaśne śmietany, kielisek gorzałki alebo rumu, skórke cytryny dobrze umytej i utartej cytryny, scypte soli i cukru. To syćko ozrobić na stolnicy. Do ciasta dodać trosecke amoniaku ( kupić go mozna w japatece). Cieniutko ozwałkować. Pokrajać radełkiem ( kółeckjo ze ząbkami) albo nowym na 10 cm. Poski. Na środku przekroić i przwlyc koniec z jedne stróny ( zrobi się tako urwózka jako przi bicu).
Na patelnie 50 dkg. Smolcu kieliszek śpyrytusu ( one wtedy rózowiejo) . Po usmazyniu połozyć na serwetki, żeby ociekły z Tłuścu. Pote posypać cukrym pudrowym.
Rady na przeziymbiynia
Zaparzyić kwiat lipy, dziurawca i owoce głogu. Do tego ozrobić zółtko z łyzkom miodu
( dobre na oskrzela i zopolynie pluc) .
Liście leśnyk jagód ( poziomek) zaparzić, dodać troske miodu i soku malinowego. ( Lycy krzipote)
Zawarzyć mlyko z cosnokiym i ozmiysać łyską miodu i masła – stosować przeciw grypie
Krzonowa zupa
Do 2 litrów wody utrzyć 4 łyski krzonu na hruby tarce. Warzić po przez 15-20 minut. Kto nie rod krzonu, mozna go odcedzić. Biere sie 1 łyzke śmietany i 2 jojka dobrzye ozrobić z tom śmietanom. do tego wloć troske wyworu i ozrobić habarkom ( rogalikiem). Pote to wloć do tego warzącego sie krzonu. No i do smaku popieprzyć, dosolić i dodać zieleniny. To się jy z grzankami zrobionymi z bułki alebo z chleba, trzeba je pokrajać w Kostecki dać na tłusc i troske podsmazyc i włożyć do piekarnika , żeby to uskło i było chrupiące.
Krzon po orawsku
Opłukać , oskrobać i zetrzyć 1 kg. Krzonu. Kto nie rod ostrego , to połówke sparzić warzącom wodom na sitku ( drugo połówke nie sparzono). Dać do rondla 25.dkg. Smolcu- nolepi domowego i ostopić ino nie zarumienić. Do Gorkiego Smolcu dać 1 łyske mąki i zrobić zosmoske . Potym do tego wsuć tyn sytki krzon. Dobrze wymiysać i warzić na małym ogniu około 3 minuty. Pote wbijać po jednym 4-5 jojek, miysać i warzić do 20 minut. Ale stale miysać , zeby się nie przypolyło. Do tego dodać do smaku jesce po 1 łysce octu, cukru i mało łyzecke soli. Mozno to zrobić piyrwi i dać do umytyk ciepłyk słoików, ale na gorko zpiyrać.
A to po to, żeby przed świyntami telo gaździna nie miała na głowie . Straśnie to smakuje ze sionkami i kiełbasami.
Piecona rzepa ze syrym
Małe rzepy w łupinak dobrze umyć, wysusyć i upiec na brutwanie w piekarniku. Tak upiecone pokrojymy w płatki . Na kozdy takikawołek połozyme plasterek syra i zaś w piekarniku zapiecyme. Tak upiecon rzepa z syrem bardzo smakuje z kwaśnym mlykiem albo maślankom.
Potrawy z bobu
Bób piecony - dwie trzy gorzcie obranego bobu ozesuć na blase śparetu. Piyc pore minut , pote poobracać . Upieczony zebrać i jeść.
Bób warzony - do litra zawarzone i posolone wody wsuć pore gorzci bobu. Warzić około 30 minut. Pote ocedzić i jedzynie gotowe
Bobowo polywka - do 2 litrów wody wsuć 3-4 gorzcie bobu , troche jarzyn ( pietruska , marchew, kwaki, ząbek cosnoku i troske cebule , moze być i troch rzepy ale syćko drobno pokrojone ). Warzić ponad 30 minut . Pote doloć ze dwie łyski śmietany i zieleniny ( nać pietruszki, koperku i seleru), Dosolić do smaku . Bardzo tako polywka smakuje z domowym chlebym.